VOEDING

Schapen en geiten zijn herkauwers. Dat betekent dat ze het opgenomen voeding, zoals gras, eerst voorverteren en daarna nogmaals kauwen. Daartoe hebben ze naast een maag zoals wij die hebben, nog drie voormagen. De belangrijkste voormaag is de pens. Hierin wordt het voer door miljarden bacteriën en protozoën verteerd. Hierbij komen vetzuren vrij die heel belangrijk zijn voor de energievoorziening van het dier. Deze bacteriën en protozoën zijn dus gespecialiseerd in het openbreken van plantendelen.

PENSVERZURING DOOR TEVEEL MAKKELIJK VERTEERBARE VOEDING

Wanneer deze bacteriën en protozoën veel makkelijk verteerbaar voer (brood, brokjes) krijgen gaat de vertering zo snel dat er melkzuur wordt gevormd. Vergelijk het met ons als wij even 500 meter hard moeten lopen: onze spieren gaan melkzuur vormen en wij krijgen spierpijn. Iets vergelijkbaars gebeurt in de pens van de schapen en geiten en kan tot gevolg hebben dat de zuurgraad in de pens omhoog gaat. We spreken dan van pensverzuring en dat kan zelfs het massaal afsterven van bacteriën en protozoën tot gevolg hebben.

De dieren hebben dan geen eetlust en voelen zich ziek. Ook kan er door een verkeerde verhouding tussen goede en slechte bacteriën in de darmen, zich diarree ontwikkelen. “Slechte” bacteriën kunnen zich dan extra gaan ontwikkelen. De gevaarlijkste slechte bacterie voor zowel schapen maar vooral geiten is de Clostridium bacterie. Dit is een bacterie die zich normaal inkapselt omdat hij niet tegen zuurstof kan. Maar in bovengenoemde omstandigheden kan die zich massaal gaan ontwikkelen. De Clostridium bacterie is vooral gevaarlijk omdat hij in staat is uiterst gevaarlijke gifstoffen te produceren die al in zeer kleine hoeveelheden zoals een fractie van een milligram, dodelijk zijn. Denk aan tetanus en botulisme, allebei veroorzaakt door gifstoffen van een Clostridium bacterie. Wanneer de Clostridium bacterie bij het schaap en/of geit zich aldus ontwikkelt, zal het dier sterven.

Voorkomen: zorg ervoor dat de hoeveelheid makkelijk verteerbare voeding (brokjes, brood) in een goede verhouding staat met het natuurlijk voedsel (gras, hooi), dan zal de vertering in de pens normaal verlopen en blijven de dieren gezond!

Ook bij lammeren zien we een vergelijkbare aandoening als gevolg van te veel melk drinken en/of een te snelle overgang naar weiden met jong en eiwitrijk gras.
Boschhoven adviseert daarom de schapen en geiten preventief te vaccineren.